Bitcoin ႏွင့္ ပံုတူ coin မ်ား အေၾကာင္း

Crypto Currency ျဖစ္ၾကတဲ့ Bitcoin/Litecoin/Dogecoin အစရွိတဲ့ Currency ေတြအေၾကာင္း အက်ဥ္းခ်ံဳး ရွင္းလင္းခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေဆာင္းပါးရဲ႕ ရည္ရြယ္ရင္းဟာ ဒီ Crypto Currency ေတြမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံသားေတြ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ မသင့္ေတာ္တဲ့အျပင္ ဥပေဒနဲ႔ၿငိစြန္းေၾကာင္း အသိေပးလိုရင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးကို Crypto Currency ကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳကို ဆန္႔က်င္တဲ့ Page မ်ား၊ Group မ်ားမွာေသာ္၎၊ လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းစီေသာ္၎ ေဆာင္းပါးအျပည့္အစံုကို ေဖာ္ျပၿပီး အခမဲ့ လြတ္လပ္စြာ မွ်ေဝႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းကိုပဲ မိမိလိုသလို ပံုဖ်က္ကာ ျဖတ္ေတာက္ကူးယူျခင္းကိုေသာ္၎၊ Crypto Currency ေရာင္းဝယ္ျခင္း၊ လဲလွယ္ျခင္း၊ တစ္နည္းနည္းျဖင့္ အသံုးခ်ျခင္း၊ လက္လႊဲျခင္းတို႔ကို ျမႇင့္တင္ရန္၊ ေၾကာ္ျငာရန္အတြက္ အသံုးျပဳျခင္းကိုေသာ္၎ လံုးဝ(လံုးဝ) ခြင့္မျပဳတဲ့အျပင္ တားျမစ္ခ်က္ကို ေဖာက္ဖ်က္ပါက တည္ဆဲမူပိုင္ခြင့္ ဥပေဒမ်ားနဲ႔အညီ တရားစြဲဆိုသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

=========

Crypto Currency ေနာက္ခံသမိုင္း၊ အလုပ္လုပ္ပံု၊ အနာဂတ္အလားအလာ : ျပည္တြင္းရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူတို႔ လက္ေရွာင္ေနသင့္သည့္ အေၾကာင္းအရင္း

.

ေဆာင္းပါးမစခင္ အေရးပိုႀကီးတာေလး နည္းနည္းေျပာဦးမယ္။ Bitcoin သည္ မေကာင္းဘူး။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသင့္တဲ့ ကိစၥတစ္ခု မဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ Bitcoin သည္ ခိုင္မာမွဳအမ်ားႀကီး ရွိေသးတယ္။ ေျပာခ်င္တာက Bitcoin ဟာ ကမၻာေပၚမွာ သီးျခားျဖစ္တဲ့ ပြင့္လင္းျမင္သာမွဳ ရွိတဲ့ လုပ္ငန္းစုႀကီးေတြ အမ်ားႀကီး ပါဝင္ေဆာင္ရြက္ေနၾကတဲ့ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ လွဳပ္ရွားမွဳတစ္ခုျဖစ္တယ္။ ကြန္ျမဴနစ္စနစ္လိုေပါ့။ လက္ေတြ႕အလုပ္ျဖစ္သလားဆိုရင္ မျဖစ္ဘူး။ လူတန္းစားမဲ့ကမၻာတို႔၊ ပစၥည္းမဲ့အာဏာရွင္စနစ္တို႔ဟာ ေဟာလို႔ေျပာလို႔ ေကာင္းသေလာက္ လက္ေတြ႕အလုပ္မျဖစ္ဘူး။ Bitcoin လည္း ဒီသေဘာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ၊ လူေတြအမ်ားႀကီး ယံုၾကည္လက္ခံခဲ့ၾကတယ္။ Bitcoin ကိုလည္း အနာဂတ္လို႔ ထင္ေနသူေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ သူကေတာ္ေသးတယ္။ သူ႔ထက္ဆိုးတာက ပြင့္လင္းျမင္သာမွဳမရွိ၊ ဘာနည္းပညာမွာ မယ္မယ္ရရမရွိတဲ့ SCoin တို႔၊ CoinSpace တို႔၊ JCoin တို႔၊ JCard တို႔က ပိုဆိုးတယ္။ အမွန္ေတာ့ ဒီ coin ေတြက Crypto Currency မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ့္စီက ေငြသားကို သူတို႔ဆီက coin လို႔ေျပာတဲ့ point ေတြနဲ႔လဲၿပီးေတာ့ Debit card ပံုစံမ်ိဳး သံုးရတာပဲ။ Bitcoin နာမည္ထြက္လာတာကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ေရာင္ေတာ္ျပန္နဲ႔ ေရာလႊတ္တာပဲ။ ဒီေဆာင္းပါးဟာ Crypto Currency ေတြအေၾကာင္းပါ။ ဒီဇေကာေလာက္မွ ေဇာက္မနက္တဲ့ လူလိမ္ ဖိုးတြမ္တီေတြအေၾကာင္း မဟုတ္ပါဘူး။

.

Crypto Currency မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ႏွစ္ပိုင္းခြဲေျပာရမယ္။ Crypto နဲ႔ Currency ေပါ့။ ဝွက္စာစနစ္နဲ႔ ေငြေၾကးဆိုၿပီး ႏွစ္ပိုင္းပါ။ ေငြေၾကးက အရင္စေျပာမယ္။ အမွန္ေတာ့ သမိုင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ တိုက္ဆိုင္ၿပီး ေျပာႏိုင္ေပမယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္အခ်ိန္မရလို႔ ႏွစ္ေတြလေတြ ထည့္မေျပာေတာ့ဘူး။ ေနာက္ေအးေအးေဆးေဆးရွိရင္ ဒါေတြ အေသးစိတ္ေျပာပါမယ္။

.

ေငြေၾကးဆိုတာက ပထမဦးဆံုးအေနနဲ႔ေတာ့ ကုန္စည္ဖလွယ္မွဳကေနလာတယ္။ ကုန္ပစၥည္း A ကို ကုန္ပစၥည္း B နဲ႔ ဖလွယ္ဖို႔ ႀကိဳးစားရာကေန ေငြေၾကးဆိုတာေပၚလာတယ္။ အရင္က ပစၥည္းခ်င္း ဒဲ့လဲၾကတယ္။ ကိုယ္က ငါးဆိုရင္ သူကႏြားသားနဲ႔ လဲမယ္ေပါ့။ ဒီမွာ ျပႆနာက လဲမယ့္ပစၥည္းေတြက ၾကာၾကာမခံဘူး။ ေနာက္တစ္ခါ ကိုယ့္မွာရွိတဲ့ပစၥည္းကို လိုခ်င္တဲ့သူကို လုိက္ရွာရတာ ခက္တဲ့အျပင္ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့ပစၥည္းက ဘယ္သူ႔ဆီမွာ ရွိသလဲဆိုတာကို လိုက္ရွာရတာကလည္း ခက္တယ္။ အဲဒီႏွစ္ခုဆံုဖို႔က လူ႔ျပည္အပ္တစ္စင္း၊ ျဗဟၼာ့ျပည္အပ္တစ္စင္း ထိဖို႔လိုျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘာလုပ္လဲဆိုေတာ့ အားလံုးအတြက္ လိုအပ္တဲ့ပစၥည္းမ်ိဳးကို ၾကားခံအေနနဲ႔ သံုးၾကတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပဲ၊ ေျပာင္း၊ ဆန္၊ ဆားတို႔လိုေပါ့။ ဒါအခုအခ်ိန္အထိ လုပ္ၾကတုန္းပဲ။ အညာဘက္ေတြမွာဆိုရင္ လုပ္အားခကို ပဲနဲ႔ေပးတာ၊ စပါးနဲ႔ပစၥည္းဝယ္တာ လုပ္ေနၾကတုန္းပဲ။ ခ်င္းျပည္လို ေတာင္ေပၚေဒသေတြမွာ သူတို႔ဆီက ပစၥည္းကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျမျပန္႔က လူေတြက သြားဝယ္ရင္ ဆားနဲ႔ဝယ္ရတယ္။ အဲဒီမွာလည္း ျပႆနာက အရင္ကေလာက္ေတာ့ သူ႔ပစၥည္း၊ ကိုယ့္ပစၥည္း တည့္ဖို႔မလိုေတာ့ေပမယ့္၊ ပစၥည္းအရြယ္အစားက ႀကီးေနတာ၊ ခြဲစိတ္ရခက္တာ၊ ေနာက္ၾကာၾကာမခံတာ အဲဒီလိုျပႆနာေတြ ရွိေနတုန္းပဲ။ အဲဒီမွာတင္ ပစၥည္းခ်င္းဖလွယ္တာထက္ ပိုေကာင္းတဲ့ တန္ဖိုးသတ္မွတ္ခ်က္ရွိတဲ့ အစားထိုးေငြေၾကးကို ဖန္တီးလာတယ္။

.

စစခ်င္းမွာေတာ့ ရွားပါးတဲ့ ခ႐ုခြံေလးေတြ ေက်ာက္ခဲပံုစံဆန္းဆန္းေလးေတြကို အစားထိုးသံုးတယ္။ ဘယ္လိုခ႐ုခြံဆိုရင္ ဘယ္ေလာက္တန္တယ္၊ ဘယ္လိုေက်ာက္တံုးပံုဆို ဘယ္ေလာက္တန္တယ္ေပါ့။ ဒါကလည္း ျပႆနာရွိတယ္။ ခ႐ုခြံဆိုတာ ဘယ္နားေကာက္ေကာက္ရတယ္၊ ေက်ာက္တံုးဆိုတာ ဘယ္လိုလုပ္လုပ္ရတယ္။ တန္ဖိုးသတ္မွတ္ခ်က္က မေသခ်ာဘူး။ ေနာက္တစ္ခုက လိုသေလာက္ရဖို႔ ခက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘာလုပ္လဲဆိုရင္ အဖိုးတန္သတၱဳေတြကို ရွာၿပီးေတာ့ မိုေလာင္းၿပီး သံုးၾကတယ္။ သတၳဳျဖစ္တဲ့အတြက္ သယ္ရတာလြယ္တယ္၊ နည္းနည္းပဲသယ္ရတယ္။ ပ်က္စီးသြားရင္လည္း မီးနဲ႔အပူေပးၿပီး ျပန္ေပါင္းလိုက္လို႔ရတယ္။ ပံုစံမ်ိဳးစံုလုပ္ႏိုင္တယ္။ ခြဲစိတ္ရလြယ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ သတၳဳကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေငြေၾကးအျဖစ္ သံုးခဲ့ၾကတယ္။

.

ဒီမွာလည္း ျပႆနာရွိတာပဲ။ အဲဒါက ဘာလဲဆိုေတာ့ ေရႊပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေငြပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေၾကးနီပဲျဖစ္ျဖစ္ သူ႔ခ်ည္းသပ္သပ္ အတံုးအခဲလုပ္ဖို႔ခက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ တျခားသတၳဳေတြနဲ႔ ေရာရတယ္။ ေရာလိုက္ရင္ တန္ဖိုးက်သြားတယ္။ ဆိုေတာ့ ဘယ္ေလာက္ေရာသင့္တယ္ဆိုတာကို သတ္မွတ္ေပးဖို႔လိုလာတယ္။ အဲဒီမွာ အစိုးရရဲ႕ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ မူဝါဒေပၚလစီဆိုတာ ပထမဦးဆံုး စေပၚလာတယ္။ အစိုးရကသာ တာဝန္ယူၿပီး ေရႊဘယ္ေလာက္မွာ ေၾကးဘယ္ေလာက္ေရာသင့္တယ္ဆိုတာမ်ိဳး သတ္မွတ္ၿပီး ထုတ္လာတယ္။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ တံဆိပ္႐ိုက္ၿပီး အစိုးရေရႊဒဂၤါးလိုမ်ိဳးေတြ ေပၚလာတယ္။ အဲဒါေတာ္ေတာ္ၾကာတယ္။ ၁၈ ရာစုေလာက္အထိ ဒီအတိုင္းသြားတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကုန္ပစၥည္းေတြရဲ႕ ေစ်းကျမင့္လာေတာ့ ေရႊဒဂၤါးေတြကို အမ်ားအျပား ကိုင္တြယ္လာရတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက အစိုးရကိုယ္ႏိွဳက္ကိုယ္က ေရႊဒဂၤါးမွာပါဝင္တဲ့ ေရႊအခ်ိဳးကို ေလ်ာ့ခ်င္လာတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ စစ္အသံုးစားရိတ္ေတြအတြက္ အစိုးရက လယ္ပိုင္ရွင္ေျမပိုင္ရွင္ေတြဆီကေန ေငြေခ်းရတယ္။ စစခ်င္းေခ်းတုန္းက ေရႊဒဂၤါးတစ္ျပားမွာ ေရႊပါဝင္မွဳက ၈၅% ေၾကးက ၁၅% ဆိုၿပီး သတ္မွတ္ထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရက ျပန္ဆပ္တဲ့အခါမွာ ေရႊအခ်ိဳးကို ေျပာင္းလိုက္တယ္။ ၈၀% ၂၀ % ဆိုၿပီးေတာ့။ ေပးရတဲ့ဒဂၤါးအေရအတြက္က တူေပမယ့္ ေရႊပါဝင္မွဳအခ်ိဳးေၾကာင့္ အစိုးရက ေငြျပန္ဆပ္ရတာ အရမ္းသက္သာသြားတယ္။ ဥေရာပတိုက္မွာ အဲဒီအခ်ိန္က အစိုးရအကုန္လံုးသည္ ဒါကိုအရမ္းသေဘာက်တယ္။ ဒီေတာ့ ေရႊအခ်ိဳးေျပာင္းခ်င္ရင္ လြယ္လြယ္နဲ႔ေျပာင္းလို႔ရမယ့္ ေရႊမွတ္တမ္းတင္မွဳစနစ္ကို တီထြင္လိုက္တယ္။

.

ေရႊဒဂၤါးဘယ္ႏွျပားပိုင္တယ္ဆိုရင္ အစိုးရက ေရႊဒဂၤါးေတြ မေပးေတာ့ပဲ၊ ဘယ္ႏွျပားပိုင္ဆိုင္ေၾကာင္း အသိအမွတ္ျပဳစာရြက္ ထုတ္ေပးလုိက္တယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဒီအလုပ္ကို အရင္က ပန္းထိမ္ေတြက လုပ္တယ္။ gold guild လို႔ေခၚတဲ့ ေရႊကုန္သည္ေတြက စလုပ္တာ၊ ေနာက္ပိုင္း ဘဏ္ေတြက ေျပာင္းလုပ္လာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေရႊဒဂၤါးထုတ္စရာမလိုပဲ၊ ေရႊရဲ႕အေရအေသြးကို အမ်ိဳးမ်ိဳး ေျပာင္းလို႔ရလို႔ အစိုးရကႀကိဳက္တယ္။ ေရႊဒဂၤါးဆိုရင္ သယ္ရတာ အလုပ္႐ွဳပ္တယ္၊ ေနာက္ဒဂၤါးက အသံုးျပဳပါမ်ားရင္ ပဲ့လာတာမို႔ ဆံုး႐ွံဳးမွဳ ရွိတဲ့အတြက္ သံုးတဲ့လူေတြက ႀကိဳက္တယ္။ မႀကိဳက္တာကေတာ့ ေရႊဒဂၤါးေတြ အမ်ားႀကီးပိုင္ထားတဲ့ ေျမပိုင္ရွင္ေတြက မႀကိဳက္ဘူးေပါ့။

.

အဲဒီလိုနဲ႔ ေငြစကၠဴစနစ္ေပၚလာတယ္။ ေငြစကၠဴေပၚလာတာနဲ႔ ဘဏ္ဆိုတာ ရွိလာတယ္။ ဘဏ္ရဲ႕အဓိကတာဝန္က ဦးျဖဴမွာ ေရႊဒဂၤါးတစ္ရာ ရွိရင္ ဦးျဖဴမွာ ေရႊဒဂၤါးတစ္ရာရွိေၾကာင္း သက္ေသခံလက္မွတ္ထုတ္ေပးရတာ။ တကယ္လို႔ ဦးျဖဴက သူ႔တစ္ရာတန္ သက္ေသခံလက္မွတ္ရဲ႕ ၁၀ ပံု ၁ ပံုကို ျဖဲၿပီးေတာ့ ဦးနီကို ေပးလုိက္ရင္ ဘဏ္က ဦးနီကို ေရႊဒဂၤါးဆယ္ျပားေပးဖို႔ တာဝန္ရွိသြားတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ ဘဏ္စနစ္စတင္လည္ပတ္တယ္။ ဘဏ္ရဲ႕အဓိကတာဝန္က သတ္မွတ္အေရအေသြးနဲ႔ ေရႊဒဂၤါးေတြကို ထုတ္လုပ္ၿပီး အဲဒီထြက္လာတဲ့ ေရႊဒဂၤါးေတြကို ဘယ္သူကဘယ္ေလာက္ပိုင္တယ္ဆိုတာကို တာဝန္ခံၿပီးေတာ့ သက္ေသခံလက္မွတ္ေတြ ထုတ္ေပးရတာပဲ။ ဥပမာ အခုေရႊေစ်း တစ္က်ပ္သားကို ၁၀ သိန္းေပါ့။ အဲဒါဆိုရင္ ခင္ဗ်ားလက္ထဲမွာ ၁ ေသာင္းတန္တစ္ရြက္ရွိတယ္ဆိုရင္ ဘဏ္က ခင္ဗ်ားကို ေရႊ ၀.၀၁ က်ပ္သား ထုတ္ေပးရဖို႔ တာဝန္ရွိတယ္။

.

အဲဒီမွာ ျပႆနာက ေရႊကိုစံညႊန္းအေနနဲ႔ ထားတာကို ဘဏ္ေတြေရာ၊ အစိုးရေတြေရာက မႀကိဳက္ေတာ့ျပန္ဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ေရႊကိုတူးရတာ၊ ေရႊရွိမယ့္ေနရာကို ရွာရတာ၊ ရလာတဲ့ေရႊကို သန္႔စင္ရတာ၊ ဒဂၤါးသြန္းရတာ၊ ရလာတဲ့ဒဂၤါးေတြကို စာရင္းသြင္းၿပီး ပိုက္ဆံအျဖစ္ ျပန္ထုတ္ေပးရတာ၊ ပ်က္ဆီးသြားတဲ့ ေငြစကၠဴေတြ၊ ဒဂၤါးေတြကို အသစ္ျပန္ထုတ္ရတာ စသျဖင့္ အလုပ္အရမ္း႐ွဳပ္တယ္။ အဓိကအက်ဆံုး ျပႆနာက တိုင္းျပည္ေတြက အရမ္းခ်မ္းသာလာၿပီး လိုအပ္တဲ့ေငြေၾကးအတြက္ ေနာက္ကေန ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပန္ေပးရမယ့္ ေရႊက အေရအတြက္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မထြက္တာပဲ။ ဥပမာဆိုပါေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၃ မွာ US ရဲ႕ GDP က ၇၁.၄၅၆ ထရီလ်ံ ရွိတယ္။ ၂၀၁၄ မွာ ၇၃.၄၄၉ ရွိတယ္။ ျခားနားခ်က္ကိုၾကည့္ရင္ ၁.၉၉၃ ထရီလ်ံေပါ့။ ၂ ထရီလ်ံပဲ ထားပါေတာ့။ ၂၀၁၄ အတြက္ ပ်မ္းမွ်ေရႊေစ်းက တစ္ေအာင္စကို ေဒၚလာ ၁၂၀၀ ေလာက္ရွိတယ္။ အဲဒါဆိုရင္ ၂ ထရီလ်ံစာအတြက္ ၁၆၆၆၆၆၆၆၆၆ ေအာင္စေက်ာ္ လိုလာမယ္။ အဲဒီေရႊေတြကို ထုတ္လုပ္ရမယ့္၊ ဒါေတြကို ထိန္းသိမ္းရမယ့္ ကုန္က်စားရိတ္က ရွိေသးတယ္။ အဲဒီေတာ့ ေငြေၾကးတန္ဖိုးကို ေရႊနဲ႔မသတ္မွတ္ပဲ၊ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ထုတ္လုပ္မွဳတန္ဖိုး၊ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝမွဳ တန္ဖိုးေတြကို တိုင္းျပည္အခ်င္းခ်င္း ျပန္ယွဥ္ၿပီး တိုင္းတာလာၾကတယ္။

.

ဘယ္လိုတိုင္းတာလဲဆိုေတာ့ ဥပမာ ျမန္မာႏိုင္ငံက ခ်မ္းသာမွဳ ၁၀၀ ရွိတယ္၊ လည္ပတ္တဲ့ စုစုေပါင္း ေငြေၾကးက ၁ က်ပ္ရွိတယ္ထား။ အေမရိကန္က စုစုေပါင္းခ်မ္းသာမွဳ ၁၀၀၀ ရွိတယ္ လည္ပတ္ေငြေၾကးကလည္း ၁ ေဒၚလာပဲ ရွိတယ္ထား။ ဒါဆိုရင္ အေမရိကန္ ၁ ေဒၚလာနဲ႔ ျမန္မာေငြနဲ႔ လဲတဲ့အခါမွာ တစ္ေဒၚလာကို က်ပ္ ၁၀ ေပးရမယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး တစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝမွဳနဲ႔ လည္ပတ္ေငြအခ်ိဳးကို ေနာက္တစ္ႏိုင္ငံက ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝမွဳနဲ႔ လည္ပတ္ေငြအခ်ိဳးကို ျပန္ႏွိဳင္းယွဥ္တာပါပဲ။ ဒီၾကားထဲမွာ ကိုယ္လဲမယ့္ ႏိုင္ငံရဲ႕ေငြေၾကးဟာ ေစ်းကြက္ထဲမွာ ဝယ္လိုအား၊ ေရာင္းလိုအား ဘယ္ေလာက္ရွိတယ္နဲ႔လဲ ဆိုင္တာပဲ။ ဥပမာ က်ပ္နဲ႔ ေဒၚလာအၾကား အခ်ိဳးက ၁၀၀၀ : ၁ ရွိတယ္။ ေဒၚလာနဲ႔ ယြမ္အခ်ိဳးက ၁ : ၂ ရွိတယ္။ ဒါဆို တကယ္ျဖစ္သင့္တာက က်ပ္နဲ႔ယြမ္အခ်ိဳးသည္ ၅၀၀ : ၁ ျဖစ္သင့္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ျမန္မာေစ်းကြက္မွာ တ႐ုတ္ေငြ ဝယ္လိုအားတက္ေနတယ္ဆိုရင္ ေစ်းကြက္အခ်ိဳးက ၆၀၀ : ၁ ေလာက္ ျဖစ္သြားမယ္။ တကယ္တန္တာက ၁ ယြမ္မွာ ျမန္မာေငြ ၅၀၀ ပဲတန္ေပမယ့္၊ တ႐ုတ္ပစၥည္းေတြ ဝယ္သြင္းေနရတယ္၊ အစိုးရက တ႐ုတ္ဆီက ေခ်းထားတဲ့ေငြေတြကို တ႐ုတ္ေငြနဲ႔ ျပန္ဆပ္ေနရတယ္ဆိုတာေတြေၾကာင့္ ျမန္မာေစ်းကြက္ထဲ တ႐ုတ္ေငြေစ်းမာေနရင္ ၁ ယြမ္ရဖို႔ ျမန္မာေငြ ၆၀၀ ေပးေနရတာမ်ိဳး ျဖစ္ေနႏိုင္တယ္။

.

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဒီအထိမွာ ေငြေၾကး၊ ေငြစကၠဴဘယ္လိုေပၚလာတယ္၊ ေငြေၾကးမူဝါဒ (ဘ႑ာေရးမူဝါဒ မဟုတ္ဘူး) က ဘယ္လို၊ ဘဏ္ဆိုတာ ဘယ္လို၊ ေငြတန္ဖိုးကို ဘယ္လိုသတ္မွတ္တယ္ဆိုတာေတြ ေျပာၿပီးၿပီ။ အခုဆက္ေျပာမွာက ေငြေဖာင္းပြမွဳ။ ေငြေဖာင္းပြတယ္ဆိုတာက အရင္က ေရႊတစ္က်ပ္သားကို ျမန္မာေငြ ၈ သိန္းရွိရာက အခုအခါမွာ ဒီကုန္စည္တူျဖစ္တဲ့ ေရႊကိုပဲ ၁၀ သိန္းေပးလာရတာမ်ိဳးေပါ့။ ေငြေဖာင္းပြရျခင္း အေၾကာင္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က ေကာင္းတယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕က ဆိုးတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္က ဆိုးတယ္ေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ ေကာင္းတာလည္း ရွိတယ္။ ဥပမာ တိုင္းျပည္မွာ လူေတြက အရမ္းခ်မ္းသာလာတယ္။ ဒီလူေတြ သံုးဖို႔စြဲဖို႔ ကုန္စည္က အလံုအေလာက္ လိုက္မထုတ္ႏိုင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဝယ္လိုအားအခ်ိဳးနဲ႔ ေရာင္းလိုအားအခ်ိဳး မညီေတာ့ပဲ ေစ်းတက္လာတာမ်ိဳး ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါမ်ိဳးက ရွားတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ေငြေဖာင္းပြလည္း ေဖာင္းပြႏွဳန္းက အရမ္းနည္းတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ လူေတြသံုးႏိုင္လာရင္ ထုတ္လုပ္မွဳကိုလည္း ပိုတိုးလာၾကတာေၾကာင့္ပါ။ က်န္တဲ့ေငြေဖာင္းပြရျခင္းအေၾကာင္းေတြျဖစ္တဲ့ အစိုးရအသံုးစားရိတ္ အရမ္းမ်ားတာ၊ ေႂကြးၿမီမ်ားလြန္းတာ၊ စီးပြားေရးထိုင္းမွိဳင္းတာ၊ ကုန္စည္တင္ပို႔၊ တင္သြင္းမွဳေတြမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိတာ၊ ဒါမ်ိဳးေတြကေတာ့ အဆိုးဘက္ကေပါ့။

.

ဒီေနရာမွာ ၾကားျဖတ္တစ္ခု ေျပာခ်င္တာက ကမၻာေပၚမွာ ေရႊနဲ႔စံထားတဲ့ စနစ္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္တာ မၾကာေသးဘူးဆိုတာပဲ။ ပထမကမၻာစစ္မတိုင္ခင္အထိ ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ေရႊစံစနစ္ကို သံုးၾကတယ္။ စစ္ၿပီးေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား တစ္ႏိုင္ငံၿပီးတစ္ႏိုင္ငံ ေရႊစနစ္ကို ဖ်က္လာၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ လံုးလံုးဖ်က္လိုက္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ စံစနစ္တစ္ခုခုနဲ႔ေတာ့ ခ်ိတ္ထားေသးတာပဲ။ ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီးမွာ အေမရိကန္ေရႊစံစနစ္ကို သံုးလာၾကတယ္။ အေမရိကန္ေဒၚလာနဲ႔ ေရႊနဲ႔ကို စံခ်ိတ္ထားတယ္။ ၿပီးေတာ့မွ ကိုယ့္ေငြနဲ႔ အေမရိကန္ေဒၚလာကို စံျပန္ျပဳၿပီး ကိုယ့္ေငြေၾကးနဲ႔ ေရႊနဲ႔ကို တစ္ဆင့္ခံ ျပန္ခ်ိတ္ထားၾကတာ မ်ားလာတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြ အေစာပိုင္းေလာက္မွာ ေရႊေစ်းက တစ္ေအာင္စကို ၈၃ ေဒၚလာေလာက္နဲ႔ စံထားလာတယ္။ ေဒၚလာနဲ႔ ကိုယ့္ႏိုင္ငံေငြနဲ႔ကို စံသတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ ျပန္ခ်ိတ္လိုက္ၿပီး ေရႊကိုတစ္ဆင့္ခံ ျပန္ခ်ိတ္ထားတာေပါ့။ ဥပမာ တစ္ေဒၚလာကို က်ပ္ ၁၀၀၀ ဆိုရင္ ျမန္မာေငြ ၈၃၀၀၀ သည္ ေရႊတစ္ေအာင္စနဲ႔ညီတယ္လို႔ အဲဒီလိုတစ္ဆင့္ခံ စံသတ္မွတ္တဲ့ စနစ္ေပါ့။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ၁၉၈၀ ခုနွစ္ေတြ အေစာပိုင္းေလာက္မွာပဲ ဒီစနစ္ကို အၿပီးတိုင္ ဖ်က္လိုက္ၾကတယ္။

.

ကဲ… အခုေငြေၾကးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေျပာၿပီးၿပီဆိုေတာ့ Crypto လို႔ေခၚတဲ့ ဝွက္စာစနစ္အေၾကာင္း ေျပာၾကစို႔ရယ္။ ဝွက္စာဆိုတာမွာ ေျပာရင္ေတာ့ အမ်ားႀကီးေပါ့ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ Digital လို႔ေခၚတဲ့ သခၤ်ာစနစ္နဲ႔ဆိုင္တဲ့ ဝွက္စာေတြပဲ ေျပာမယ္။ ဥပမာ အေျဖက ၃ ဆိုရင္ ၁ နဲ႔ ၂ ေပါင္းလည္း ၃ ျဖစ္တယ္။ ၄ ကေန ၁ ႏုတ္လည္း ၃ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဘယ္လိုတြက္ရင္ ဒီအေျဖရမလဲဆိုတာကို ေဖာ္ရတာေပါ့။ ဒါက အေျခခံအက်ဆံုးအဆင့္မွာေျပာေနတာ။ အမွန္ေတာ့ ဒီထက္ပို႐ွဳပ္ေထြးတယ္ေပါ့ေလ။

.

အဲဒီေတာ့ အခုေငြေၾကးကိုလည္းသိၿပီ၊ ဝွက္စာစနစ္ကိုလည္း အေျခခံအဆင့္မွာ နားလည္ၿပီဆိုရင္ Crypto Currency အေၾကာင္း ေျပာလို႔ရၿပီ။ Crypto Currency မွာ အဓိကအက်ဆံုးက သခၤ်ာပုစာၦတစ္ပုဒ္ပဲ။ ဒီေငြေၾကးကို တီထြင္တဲ့သူဟာ တြက္ခ်က္ရ အင္မတန္ခက္ခဲတဲ့ သခၤ်ာပုစၥာတစ္ပုဒ္ကို တီထြင္ထားရတယ္။ ၿပီးသြားရင္ ဒီပုစၦာကို ေျဖရွင္းၿပီးသြားတာနဲ႔ ေနာက္ထပ္ဒီထပ္ပိုခက္တဲ့ ပုစၦာကို အလိုေလ်ာက္ဖန္တီးတဲ့ စနစ္ကို ထည့္ထားရတယ္။ ဒီေနရာမွာ ေျပာခ်င္တာက သခၤ်ာပုစၦာသည္ တကယ္တမ္း သခၤ်ာပညာအရ ေျဖရွင္းလို႔ မရႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ခက္ခဲတာကို ေျပာတာမဟုတ္ဘူး။ တြက္ခ်က္ဖို႔အတြက္ အခ်ိန္ေတြအမ်ားႀကီး ယူရတယ္လို႔ ဆိုလိုတာ။ ဥပမာေျပာရရင္ ၁ ကို ၁ နဲ႔ေပါင္းရင္ ၂ ျဖစ္တယ္ေပါ့။ ၂ ကို ၁ ထပ္ေပါင္း ၃ ျဖစ္မယ္။ ဟုတ္ၿပီ။ ဒါလူတိုင္းလုပ္လို႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို ဆက္ေပါင္းသြားတာမ်ိဳးကို အႀကိမ္ေပါင္း သန္းေထာင္ေပါင္းတစ္သန္းေလာက္ ေပါင္းပါဆိုရင္ ျပႆနာတက္ၿပီ။ ၁ ကို ၁ ေပါင္း ၂ ရ တစ္ႀကိမ္၊ ၂ ကို ၁ ေပါင္း ၃ ရ ႏွစ္ႀကိမ္၊ အဲဒီလိုနဲ႔ အႀကိမ္ေရ သန္းေထာင္ေပါင္း တစ္သန္း။ ၁,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀,၀၀၀ အႀကိမ္အထိ ေပါင္းရမယ္။ ကဲ… ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ တစ္ခါ ဒီပုစၦာကို ေျဖရွင္းၿပီးသြားရင္၊ ေနာက္ထပ္ သန္းေသာင္းေပါင္း တစ္သန္း၊ ေစာေစာက ဟာမွာ သုညတစ္လံုးတိုး၊ ထပ္ေပါင္းရမယ္။ အဲဒီလို သတ္မွတ္ႏိုင္ရင္ ရသြားၿပီ။

.

ပိုက္ဆံထြက္လာတဲ့စနစ္က ဘယ္လိုလဲဆိုေတာ့ ပထမအဆင့္ပုစာၦကို လူေတြအမ်ားႀကီးပဲ ဝိုင္းတြက္ၾကတယ္။ အရင္ဆံုးအေျဖရတဲ့သူကုိ ဆုေၾကးအျဖစ္ coin ၁၀ ျပားေပးတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီလူက ခဏေစာင့္ရတယ္။ က်န္တဲ့သူေတြက ဒုတိယအဆင့္ပုစၥာကို ဆက္တြက္ၾကတယ္။ ခဏေနတာနဲ႔ ပထမလူက ဒုတိယပုစၥာကို လိုက္တြက္တယ္။ သူပဲအရင္ၿပီးတယ္။ သူက ၁၀ ျပား ထပ္ရမယ္။ ၿပီးရင္ တတိယအဆင့္ပုစၥာကို ဆက္တြက္မယ္။ ဒီတစ္ခါမွာေတာ့ ေနာက္လူတစ္ေယာက္က ၿပီးမယ္။ အရင္ၿပီးတဲ့သူက ၁၀ ျပားရမယ္။ က်န္တဲ့သူေတြက မရၾကဘူး။ ဒီလိုနဲ႔ coin ေတြကို ထုတ္လုပ္သြားတယ္။

.

အစပိုင္းမွာေတာ့ ပုစာၦေတြက အေတာ္ေလး လြယ္ေသးတယ္။ အဲဒီေတာ့ တြက္ခ်က္ရတဲ့အခ်ိန္က သိပ္မၾကာဘူး။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းတစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ ခက္လာရာကေန အခ်ိန္ေတြ အရမ္းၾကာလာတယ္။ coin ထြက္တဲ့ႏွဳန္းကုိလည္း ဘယ္မိနစ္ၾကရင္ ဘယ္ေလာက္ထြက္တယ္ဆိုတဲ့ႏွဳန္းကို ေလ်ာ့ခ်လာတယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ့ Bitcoin ကိုပဲ ကၽြန္ေတာ္ နမူနာ ယူၿပီးေျပာေတာ့မယ္။ က်န္တဲ့ coin ေတြလည္း ဒီသေဘာနဲ႔ ဆင္ဆင္ပဲလို႔ သေဘာထားေစခ်င္တယ္။

.

Bitcoin မွာ ပုစာၦတစ္ပုဒ္နဲ႔ တစ္ပုဒ္အၾကား ကြာဟခ်က္ကို Block လို႔ေခၚတယ္။ Block ေပါင္း ၂၀၁၆ ခု ျပည့္တိုင္းျပည့္တိုင္း program က ဒီပုစာၦေတြကို ေျဖေနၾကတဲ့သူေတြအေနနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ျမန္ျမန္ ေျဖႏိုင္ၾကတယ္ဆိုတာကို တိုင္းတာၿပီး ပုစာၦရဲ႕အခက္အခဲကို အတိုးအေလ်ာ့ လုပ္ေပးတယ္။ အဲဒီလို အတိုးအေလ်ာ့လုပ္ေပးတဲ့အတြက္ Block တစ္ခုရဲ႕ ၾကာျမင့္ခ်ိန္က ပံုမွန္အားျဖင့္ ၁၀ မိနစ္ေလာက္ပဲ ရွိေနေအာင္ ထိန္းထားလို႔ရသြားတယ္။ တြက္တဲ့သူေတြက အရမ္းေတာ္လာလို႔ ခဏေလးနဲ႔ အခ်ိန္ျပည့္သြားရင္ ၂၀၁၇ ခုေျမာက္ Block မွာ ပုစာၦကို ပိုခက္သြားေအာင္ လုပ္လိုက္တယ္။ တကယ္လို႔ ပုစၦာက အရမ္းခက္လာတယ္ဆိုရင္ ၄၀၃၃ ခုေျမာက္ Block မွာ ပုစာၦကို နည္းနည္းလြယ္ေအာင္ ျပန္ေလ်ာ့လုိက္တယ္။ ပုစာၦေတြရဲ႕ ခက္ခဲမွဳကို ျပန္ၾကည့္ရင္ ၂၀၁၀ မွာ ပုစၦာတစ္ခုဟာ အဆင့္ ၁ ပဲခက္တယ္ဆိုရင္ အခု ၂၀၁၇ မွာ ပုစာၦရဲ႕ ခက္ခဲမွဳဟာ ၁ ထရီလ်ံနီးပါးကို ေရာက္သြားၿပီ။ အဆေပါင္း ၁ ထရီလ်ံေလာက္ ပိုခက္လာတယ္ဆိုတဲ့သေဘာပဲ။

.

Crypto Currency မွာက ထုတ္ယူလို႔ရႏိုင္မယ့္ အမ်ားဆံုးပမာဏကို ကန္႔သတ္ထားတယ္။ Bitcoin မွာဆိုရင္ ၂၁ သန္းအထိ ထုတ္ယူလို႔ရမယ္။ အခုလက္ရွိ ထုတ္ယူထားတဲ့ Bitcoin အေရအတြက္က ၁၈ သန္းေလာက္ ရွိေနၿပီ။ အဲဒီေတာ့ Block တစ္ခုကို ေျဖရွင္းႏိုင္ရင္ ဘယ္ေလာက္ရမလဲဆိုတာက ဘယ္အခ်ိန္မွာ Bitcoin block ကို ေျဖရွင္းႏိုင္သလဲဆိုတာနဲ႔ ဆိုင္တယ္။ ေစာေစာပိုင္းမွာ ေျဖရွင္းတဲ့သူေတြဟာ ပုစာၦအားျဖင့္လည္း ပိုလြယ္သလို၊ တန္ဖိုးအားျဖင့္လည္း ပိုမ်ားတယ္။ ဥပမာ စစထြက္ထြက္ခ်င္း ၂၀၀၉ ေလာက္မွာ Block တစ္ခုကို ေျဖရွင္းရတဲ့ တြက္ခ်က္မွဳပမာဏဟာ မေျပာပေလာက္ေအာင္ကို လြယ္လြန္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ block ကို ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့အတြက္ ျပန္ရတဲ့ Bitcoin အေရအတြက္က အမ်ားႀကီးပဲ။ တစ္ခါထုတ္ရင္ coin ၅၀ ထြက္တယ္။ အဲဒီလိုနဲ႔ block ေပါင္းမ်ားစြာ ထုတ္လာလိုက္တာ block ေပါင္း ၂ သိန္း ၁ ေသာင္း ျပည့္သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ block တစ္ခုကေန coin ထြက္တဲ့ႏွဳန္းသည္ ၂၅ coin ပဲ ထြက္ေတာ့တယ္။ ၂၈ ႏိုဝင္ဘာ ၂၀၁၂ မွာေပါ့။ အဲဒါကို Halving day 2012 လို႔ေခၚၾကတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကစလို႔ အခုအခ်ိန္အထိ Block တစ္ခုကို ေျဖရွင္းနိုင္တိုင္း အရင္ဦးဆံုးေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့သူက ၂၅ coin ရမယ္။ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္ေလာက္ေရာက္ရင္ Halving day 2020 ဆိုၿပီး တစ္ခါလာဦးမယ္။ ဇြန္၊ ဇူလိုင္ေလာက္မွာ ျဖစ္ဖို႔မ်ားတယ္။ အဲဒီၾကရင္ Block တစ္ခု ေျဖရွင္းႏိုင္တိုင္း ၁၂.၅၀ coin ပဲ ရေတာ့မယ္။ အဲဒီေတာ့ Bitcoin ထုတ္လုပ္ျခင္း၊ Bitcoin Mining ဆိုတာကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ ေစာေစာ mining လုပ္တဲ့သူေတြအဖို႔ ပုစာၦအေနနဲ႔လည္းလြယ္တယ္၊ ပုစာၦေျဖရွင္းႏိုင္လို႔ ရလာမယ့္ coin အေရအတြက္လည္း ပိုမ်ားမယ္ဆိုတာကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ ေျပာလို႔ရတယ္။

.

ဒီေနရာမွာ မျဖစ္မေနေျပာရမွာက Bitcoin mining သည္ Bitcoin အဝယ္အေရာင္း စီးပြားေရးနဲ႔ မဆိုင္ဘူးဆိုတာပဲ။ Bitcoin mining မွာ ေစာေစာလုပ္ရင္ လြယ္လြယ္နဲ႔ မ်ားမ်ား ရမယ္လို႔ ေျပာထားေပမယ့္ Bitcoin အေရာင္းအဝယ္မွာ အဲဒီအတိုင္းမဟုတ္ဘူး။ ေစာဝင္တိုင္း ေစ်းေခ်ာင္ေခ်ာင္နဲ႔ရမယ္ မထင္နဲ႔။ ေနာက္က်မွဝင္လို႔ ေပါေခ်ာင္ေကာင္း ရမယ္လို႔လည္း မထင္လုိက္နဲ႔ပဲ။

.

အခု Bitcoin ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္လဲ သိၿပီဆိုေတာ့ Bitcoin သမိုင္းကို နည္းနည္းအရင္ စေျပာမယ္။ ၿပီးရင္ Bitcoin mining အေၾကာင္း၊ Bitcoin လည္ပတ္ပံု အေၾကာင္း၊ ေနာက္ဆံုးမွာ Bitcoin အေရာင္းအဝယ္အေၾကာင္း ေျပာပါမယ္။ ဒီေနရာမွာ Bitcoin အေၾကာင္းကို အဓိကေျပာရတာက သူက Cryto Currency ေတြထဲမွာ အေစာဆံုးနဲ႔ လူသိအမ်ားဆံုး၊ အေအာင္ျမင္ဆံုး ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ က်န္တဲ့ LiteCoin၊ Namecoin၊ Peercoin၊ Dogecoin စသျဖင့္ Cryto Currency ေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္။

.

Bitcoin ကို ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ စတင္ပါတယ္။ ဆာတို႐ွီနာကာမိုတိုဆိုတဲ့သူက စတင္ၿပီးတီထြင္တာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဆာတိုရွီဆိုတာက နာမည္ဝွက္ျဖစ္ပါတယ္။ သူဘယ္သူလဲ၊ လူတစ္ေယာက္တည္းလား၊ အမ်ားကနာမည္တစ္ခုကယူထားတာလား၊ နာမည္အစစ္က ဘာလဲ၊ ဘယ္သူေတြလည္း ဆိုတာ အခုအထိ ဘယ္သူမွ မသိပါဘူး။ လက္ရွိအခ်ိန္မွာ Bitcoin ေပါင္း ၁၈ သန္းေလာက္ ထုတ္လုပ္ၿပီးေနပါၿပီ။ ၂၁၄၀ ခုႏွစ္ေလာက္အထိ Bitcoin ေတြ ဆက္ထြက္ေနဦးမွာပါ။ ဧၿပီလ ၂၀၁၀ မွာ Bitcoin တစ္ coin ရဲ႕တန္ဖိုးဟာ ၀.၀၀၃ ေဒၚလာပဲ ရွိပါတယ္။ ၂၀၁၁ ဧၿပီအေရာက္မွာ ၁ coin ကို ၁ ေဒၚလာအထိ ေရာက္လာပါတယ္။ ၂၀၁၁ ဇူလိုင္လ ၈ ရက္ဟာ Bitcoin ရဲ႕ ေမြးေန႔လို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ၁ coin ကို ၁ ေဒၚလာေလာက္ကေန ႐ုတ္တရက္ဆိုသလို ၁ coin ကို ၃၁ ေဒၚလာအထိ ခုန္တက္သြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ ၆ လအၾကာ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၁၁ မွာ ၁ coin ကို ၂ ေဒၚလာပဲ တန္ေတာ့တဲ့အထိ ျပဳတ္က်သြားလို႔ ဝယ္ရင္းထားသူေတြ ရင္ထုမနာျဖစ္ရပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ တျဖည္းျဖည္း ျပန္တက္လာလိုက္တာ ၂၀၁၃ ဧၿပီမွာ ဝုန္းဒိုင္းခုန္တက္ၿပီး ၁ coin ကို ၂၆၆ ေဒၚလာအထိ ေရာက္သြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဇြန္လမွာ ၁ coin ကို ေဒၚလာ ၁၀၀ အထိ ျပန္ျပဳတ္က်ပါတယ္။ ႏိုဝင္ဘာမွာ ၁ coin ကို ေဒၚလာ ၁၂၄၀ ေက်ာ္အထိ တက္သြားၿပီး၊ ေနာက္တစ္လ ဒီဇင္ဘာမွာ ေဒၚလာ ၆၀၀ အထိ ျပန္ဆင္းသြားျပန္ပါတယ္။ ၂၀၁၄၊ ၂၀၁၅၊ ၂၀၁၆ ေတြမွာ တက္လာလိုက္၊ ျပန္ျပဳတ္က်သြားလိုက္၊ ျပန္တက္လာလိုက္နဲ႔ ၂၀၁၃ ဒီဇင္ဘာမွာ အနိမ့္ဆံုး ေဒၚလာ ၆၀၀ ရွိခဲ့ရာကေန ၂၀၁၆ ဒီဇင္ဘာမွာ ေဒၚလာ ၈၀၀ ေလာက္အထိ ျပန္ေရာက္လာပါတယ္။

.

စိတ္ဝင္စားစရာက အခုမွစတာပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇန္နဝါရီကေနစလို႔ ဒီအခု ဇူလိုင္လအထိ Bitcoin ဟာ ေၾကာက္စရာႏွဳန္းနဲ႔ တက္လာပါတယ္။ ၂၀၁၇ စစခ်င္းမွာ ေဒၚလာ ၇၅၀ ပဲရွိရာက ေၾကာက္ခမန္းလိလိ ခုန္တက္လာၿပီး၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ဇြန္လ ၂၁ ရက္ေန႔မွာ အျမင့္ဆံုးအေနနဲ႔ ၁ coin ကို ၂၆၆၉ ေဒၚလာအထိ ေတာက္ေလွ်ာက္ခုန္တက္လာေနပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္မွာ Bitcoin ေဟ့၊ Bitcoin ဟဆိုတဲ့ အသံေတြ ၾကားလာေနရတာပါ။ ဒါေပမယ့္ Bitcoin သမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ျပန္ၾကည့္ရင္ ဒီလိုအျမင့္ႀကီးခုန္ၿပီးရင္ ဟိုးအဝီဇိေရာက္တဲ့အထိ ျပဳတ္က်တဲ့ သမိုင္းေတြရွိပါတယ္။ အရင္ ၂၀၁၃ ႏိုဝင္ဘာမွာ ေဒၚလာ ၃၅၀ ကေန ေဒၚလာ ၁၂၄၂ အထိ ၃ဆခြဲေက်ာ္ေက်ာ္ေလာက္ တစ္လထဲ ခုန္တက္ဖူးပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ႏွစ္ႏွစ္အၾကာ ၂၀၁၅ မွာ ေဒၚလာ ၂၀၀ အထိ ၆ဆေက်ာ္ အုန္းခနဲျမည္ေအာင္ကို ေခြးက်ဝက္က် ျပဳတ္က်သြားပါတယ္။ အခုလည္း ၇ လအတြင္း ေဒၚလာ ၈၀၀ ကေန ေဒၚလာ ၃၀၀၀ အထိ ၄ ဆနည္းပါးတက္လာတယ္။ အရင္တစ္ခါလို ျပန္က်လို႔ ၆ ဆဆိုုရင္ ေဒၚလာ ၅၀၀ ေလာက္အထိကို ဆင္းသြားႏိုင္တာပါ။ အခုေနလက္ထဲရွိရင္ ထုတ္ေရာင္းၿပီး ျပန္အက်မွာ ဝယ္ရင္ေတာ့ မဆိုးပါဘူး။

.

ေကာင္းၿပီ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ Bitcoin ေစ်းႏွဳန္းအတက္က်ၾကမ္းတဲ့ သမိုင္းကို ေျပာၿပီးၿပီဆိုရင္ေတာ့ ျပန္ၾကည့္ရမွာက Bitcoin mining ပါ။ ကၽြန္ေတာ္ Block ေတြအေၾကာင္း၊ Block ေတြမွာ ေျဖရွင္းရတဲ့ပုစာၦေတြအေၾကာင္း၊ Block ေတြရဲ႕ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုၾကာခ်ိန္အေၾကာင္း၊ Maximum Bitcoin ၂၁ သန္းအေၾကာင္း၊ ၂၀၁၆ ခုျပည့္တိုင္း Block ေတြကို ျပန္ config လုပ္တဲ့အေၾကာင္း၊ Block ေပါင္း ၂ သိန္း ၁ ေသာင္းျပည့္တိုင္း Halving လုပ္တဲ့အေၾကာင္း၊ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္က Block ပုစာၦေတြထက္ အခု ၂၀၁၇ က Block ပုစာၦက အဆေပါင္း ၁ ထရီလ်ံေလာက္ ပိုခက္လာေနတယ္ဆိုတဲ့အေၾကာင္းေတြကို ေျပာခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ ဒီတစ္ခါေျပာရမွာက ဘယ္သူေတြက Bitcoin ကို mining လုပ္ေနတာလဲ။ သူတို႔ဘယ္လိုလုပ္လဲ။ Mining ထုတ္လို႔ ရလာတဲ့ Bitcoin ေတြကို ေငြသားနဲ႔ ဘယ္လုိလဲၾကသလဲ၊ ဘယ္သူေတြက လဲေပးလဲ၊ ဘယ္လိုမွတ္တမ္းတင္လဲ၊ Bitcoin ကို ဘယ္လိုဝယ္ရလဲ၊ Bitcoin နဲ႔ ပစၥည္းေတြဝယ္ခ်င္ရင္ ဘယ္လိုလုပ္ရလဲဆိုတာေတြကို ဆက္ေျပာမွာပါ။

.

Bitcoin ကို အရင္ကေတာ့ သာမန္အိမ္သံုးကြန္ပ်ဴတာေတြနဲ႔ပဲ mining လုပ္ယူၾကတာပါ။ အခ်ိန္ေတာ့ေပးရေပမယ့္၊ ပုစာၦေတြက လြယ္ေသးတာ၊ Bitcoin အေရအတြက္က မ်ားမ်ားရတာေၾကာင့္ လုပ္ရတာ ကိုက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခက္တာက ထြက္လာတဲ့ Bitcoin ေတြကို ဘယ္သူမွ ျပန္မဝယ္တာနဲ႔ ဝယ္ရင္လည္း ေစ်းေကာင္းမရတာေၾကာင့္ လုပ္တဲ့သူနည္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ Bitcoin ေတြက ေစ်းတက္လာေတာ့ mining ကို စီးပြားျဖစ္လုပ္တဲ့သူေတြ ရွိလာပါတယ္။ Block ပုစာၦေတြကို တြက္တဲ့အခါမွာ အဓိကလိုအပ္တာက Graphic Processing Unit လို႔ေခၚတဲ့ GPU ေတြပါ။ CPU ေတြက multi-purpose အသံုးျပဳတာျဖစ္တဲ့အတြက္ ပို႐ွဳပ္ေထြးတဲ့ instruction set ေတြပါပါတယ္။ GPU ေတြကေတာ့ ေမာ္နီတာမွာ ပံုေတြျပဖို႔သပ္သပ္ ဒီဇိုင္းဆြဲထားတာမို႔ ပို႐ိုးရွင္းတဲ့ instruction set ေတြကို အသံုးျပဳေပမယ့္ သူတုိ႔က ဂဏန္းေတြအမ်ားႀကီးကို အျမန္ႏွဳန္းနဲ႔တြက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပုစာၦေတြေျဖရွင္းတဲ့ Bitcoin လိုဟာမ်ိဳးမွာ CPU ထက္ GPU ကို ပိုလိုပါတယ္။ Bitcoin Rig လို႔ေခၚတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာေတြမွာ Graphic အနည္းဆံုး ၄ ကတ္အထိ စိုက္ထားၾကပါတယ္။ ေနာက္တစ္ခုက Graphic ကတ္ေတြက အရမ္းပူပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ အေအးေပးစနစ္ေတြ လုပ္ရပါတယ္။ သူကထူးဆန္းတယ္။ ပူလြန္းရင္လည္း မေကာင္းဘူး၊ ေအးလြန္းရင္လည္း အဆင္မေျပဘူး။ သူ႔သတ္မွတ္အပူခ်ိန္မွာ ထိန္းထားၿပီး အလုပ္လုပ္ခိုင္းရတယ္။

.

Bitcoin miner ေတြအဖို႔ Bitcoin mining business ထဲကို ေစာႏိုင္သမွ်ေစာေစာ ဝင္ႏိုင္ေလ ေကာင္းေလပါပဲ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ Bitcoin ေတြက အေစာပိုင္းမွာ မ်ားမ်ားရလို႔ပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒါကအေျခအေနအားလံုးမွာ မမွန္ပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ပုစာၦေတြခက္လာတယ္၊ Block ေတြက ထြက္တဲ့ coin အေရအတြက္ ေလ်ာ့သြားတယ္ဆိုေပမယ့္၊ Moore’s Law အရ ကြန္ပ်ဴတာပစၥည္းေတြဟာ အခ်ိန္ေနာက္က်ေလ ပိုေကာင္းေလ၊ ပိုေစ်းသက္သာေလ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ေနာက္အေၾကာင္းတစ္ခုက ခပ္ေစာေစာမွာ Bitcoin ေစ်းေတြက က်ေနတာမို႔ ထုတ္သာထုတ္ရတယ္ ကုန္က်စားရိတ္မကာမိတာမ်ိဳး ရွိတတ္ပါတယ္။

.

Bitcoin mining လုပ္မယ္ဆိုရင္ ကြန္ပ်ဴတာေတြ၊ GPU ေတြ အမ်ားႀကီးဝယ္ရမယ္။ ဒါေတြအတြက္ အေအးေပးစနစ္ေတြ လုပ္ရမယ္။ ပုစာၦေတြက အခ်ိန္နဲ႔အမွ် ပိုပိုခက္လာတယ္၊ ကိုယ့္လိုပဲ mining လုပ္သူေတြတိုးလာတယ္ဆိုတဲ့အတြက္ လက္ရွိ ကြန္ပ်ဴတာေတြ၊ GPU ေတြ၊ အေအးေပးစနစ္ေတြကို အခ်ိန္နဲ႔အမွ် လဲလွယ္ေပးေနရမယ္။ မီတာခေတြရွိမယ္။ အဲဒီလို ကုန္က်စားရိတ္ေတြမ်ားလာတဲ့အတြက္ mining ကုမၸဏီေတြက အမ်ားအားျဖင့္ တစ္ေယာက္တည္း လုပ္တာထက္ စုလုပ္ၾကတာ မ်ားပါတယ္။ ဥပမာတစ္ေယာက္က ကြန္ပ်ဴတာ အလံုး ၅၀ ေနာက္တစ္ေယာက္က ၂၅ လံုး ေနာက္တစ္ေယာက္ကလည္း ၂၅ ဆိုၿပီး ၃ ေယာက္စုထုတ္ရင္ Block တစ္ခုကို ေျဖရွင္းႏိုင္လိုက္လို႔ coin ေတြထြက္လာရင္ အလံုး ၅၀ ထည့္ထားတဲ့တစ္ေယာက္က ၁၂.၅ coin ရမယ္ က်န္တဲ့သူေတြက ၆.၂၅ စီ ရၾကမယ္ေပါ့။ ဒါမ်ိဳး ခြဲလုပ္ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ Android ဖုန္းေလးနဲ႔ Bitcoin ထုတ္လို႔မရဘူးလားလို႔ လာမေမးပါနဲ႔၊ သီအိုရီအရ ျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္၊ လက္ေတြ႕မွာ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။

.

တစ္ခ်ိဳ႕ကုမၸဏီေတြကေတာ့ သူမ်ားကြန္ပ်ဴတာေတြကို Hack ၿပီး သူတို႔ကိုယ္စား mining လုပ္ခိုင္းတာမ်ိဳး ရွိတတ္တယ္။ လူေတြကို ဟိုသီခ်င္းေလး အလကားမလိုခ်င္ဘူးလား၊ ဟိုကားဒီကားေလး မၾကည့္ခ်င္ဘူးလားဆိုၿပီး ျမဴဆြယ္ၿပီး ေနာက္ကြယ္က Trojan အေနနဲ႔ Bitcoin mining software ကို ထည့္လုိက္ၿပီးေတာ့ လူေတြအမ်ားႀကီးကို တျပိဳင္တည္း mining လုပ္ခိုင္းထားတာမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ေျပာပေလာက္ေအာင္ မရဘူးဆိုေပမယ့္ ရသင့္သေလာက္ေတာ့ သူတို႔လည္း ရပါတယ္။ အရင္က နာမည္ႀကီး torrent client ျဖစ္တဲ့ uTorrent မွာေတာင္ အဲဒီလိုလုပ္ထားတယ္လို႔ သတင္းေတြ ထြက္ဖူးပါတယ္။

.

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ေျပာရရင္ Bitcoin mining သင္ ေငြကုန္ေၾကးက်အရမ္းမ်ားၿပီး၊ လုပ္ဖို႔မလြယ္ပါဘူး။ Bitcoin ေစ်းအရမ္းတက္ေနမွသာ နည္းနည္းပါးပါးေလာက္ အျမတ္က်န္တာပါ။ Bitcoin ထုတ္ႏိုင္တဲ့ အဆင့္ရွိတဲ့ GPU တစ္ခုရဲ႕ေစ်းက ေဒၚလာ ၁ ေထာင္ေက်ာ္အထက္မွာ ရွိၿပီး စက္တစ္လံုးကို အနည္းဆံုး ၄ ကတ္နဲ႔၊ စက္အလံုးေရ ရာနဲ႔ခ်ီၿပီး ထားရတာမ်ိဳးပါ။ ၿပီးေတာ့ ၂ ႏွစ္ေလာက္ၾကာရင္လည္း အသစ္ျပန္လဲ ရပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ Bitcoin ထုတ္တဲ့ chip ေတြကို သီးသန္႔ဒီဇိုင္းဆြဲၿပီး ကိုယ္တိုင္ထုတ္လုပ္ၾကတာ ရွိပါတယ္။ ဒါလည္း အေျပာလြယ္သေလာက္ အလုပ္ခက္ပါတယ္။

.

Bitcoin mining လုပ္တဲ့ကုမၸဏီေတြမွာ coinbase ဆိုတာရွိတယ္။ အဲဒါကို သူမ်ားေတြသံုးလို႔မရဘူး။ mining လုပ္တဲ့သူေတြမွာပဲ အဲဒါကရွိတာ။ block တစ္ခုကို ေျဖရွင္းၿပီးသြားရင္ coinbase ထဲကို coin အသစ္ေတြ ဝင္ေနလိမ့္မယ္။ ေျဖရွင္းလိုက္တဲ့ block က blockchain ထဲေရာက္သြားတာနဲ႔ coinbase ထဲ coin အသစ္ေတြ ေရာက္သြားၿပီ။ အဲဒီကေနမွ General ledger ထဲမွာ လူေတြသံုးႏိုင္တဲ့ Bitcoin အေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ရွိတယ္ဆိုတာ ျမင္ေနရမယ္။ Bitcoin သံုးခ်င္တဲ့သူတစ္ေယာက္ဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ပိုင္ Wallet တစ္ခု ဖြင့္ရမယ္။ mining လုပ္တာ၊ coinbase ဖြင့္တာ၊ general ledger ကို access လုပ္တာ၊ wallet လုပ္တာေတြအားလံုးက အခမဲ့ပဲ။ ကိုုယ္လုပ္လိုက္ရင္ general ledger မွာ update ျဖစ္ၿပီး လူတိုင္းျမင္ေနရမယ္။ wallet ေတြ၊ coinbase ေတြ အားလံုးမွာ ရွိေနတဲ့ bitcoin ေတြ အေရအတြက္ အားလံုးကို ေပါင္းလုိက္ရင္ general ledger မွာ ရွိေနတဲ့ coin အေရအတြက္နဲ႔ တူရမယ္။

.

Mining လုပ္တဲ့သူေတြက general ledger ကို coinbase ကေန ခ်ိတ္ဆက္တယ္။ general ledger ထဲကို bitcoin ေတြေရာက္လာေအာင္ coinbase ေတြကေန ၁၀ မိနစ္ကို ၂၅ coin ႏွဳန္းနဲ႔ ျဖည့္ေပးေနတယ္။ general ledger ထဲက bitcoin ေတြကို သံုးတဲ့သူေတြက wallet ကေန တဆင့္လွမ္းယူၿပီးသံုးရတယ္။ mining လုပ္တဲ့ A က သူ႔မွာရွိတဲ့ coinbase ထဲက coin ၁၀ ခုကို B ရဲ႕ wallet ထဲကို ထည့္ေပးလိုက္တယ္ဆိုရင္ general ledger က အဲဒါကိုမွတ္ထားတယ္။ အဲဒီ transition ကို လူတိုင္းျမင္ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ base က ဘယ္သူပိုင္တယ္၊ wallet နံပါတ္ဘယ္ေလာက္က ဘယ္သူဆိုတာကို မသိတဲ့အတြက္ ဘယ္သူကဘယ္သူကို လႊဲေနတယ္ဆိုတာကိုေတာ့ မသိရဘူးေပါ့။ အဲဒီေတာ့ privacy ရွိတယ္ေတာ့ ေျပာလို႔ရတယ္။

.

ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္းမွာ miner ေတြဆီကေန တိုက္႐ိုက္ဝယ္ရတာ လိုသေလာက္မရတာ၊ ဝယ္ၿပီးျပန္ေရာင္းဖို႔ခက္တာ၊ ေငြေပးေခ်ဖို႔ခက္တာေတြေၾကာင့္ ဝန္ေဆာင္မွဳေပးတဲ့ ကုမၸဏီေတြ ေပၚလာတယ္။ သူတို႔က သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ wallet ဖြင့္ထားတယ္။ အဲဒီ wallet ကေနတဆင့္ ၾကားခံၿပီး miner ေတြနဲ႔ personal wallet ေတြအၾကား၊ personal wallet အခ်င္းခ်င္းအၾကား လႊဲတာေတြ လုပ္ေပးတယ္။ ျပန္ေရာင္းခ်င္လည္း ဝယ္တယ္ေပါ့ေလ။

.

Bitcoin ကိုသံုးၿပီး ပစၥည္းဝယ္တာမွာေတာ့ ပစၥည္းေရာင္းတဲ့သူက သူ႔ wallet ရဲ႕ public link ကိုေပးထားတယ္။ ဝယ္တဲ့သူက အဲဒီ link ကို ႏွိပ္ၿပီးေတာ့ သူ႔ wallet ထဲကေန ဘယ္ေလာက္ႏွဳတ္သြားခြင့္ရွိတယ္ဆိုတဲ့ instruction ပါတဲ့ public link ကို ျပန္ေပးလိုက္တယ္။ အဲဒါကို general ledger က မွတ္တမ္းတင္ၿပီးေတာ့ ဟိုဘက္ဒီဘက္လႊဲေပးလုိက္တယ္။ ဘဏ္သေဘာေပါ့။ ဘဏ္ကေနေငြေခ်တဲ့သေဘာပဲ။ ကိုယ့္ဘဏ္စာရင္းထဲကေနႏွဳတ္ၿပီး၊ ဟိုဘက္ကလူရဲ႕ ဘဏ္စာရင္းထဲကို တိုးေပးလိုက္တာေပါ့။ ဒီသေဘာပါပဲ။

.

ဒါဆိုရင္ Bitcoin ကို ဘယ္သူေတြသံုးၾကလဲ၊ ဘာလို႔ေစ်းေတြေျမႇာက္လာလဲ။ ႏိုင္ငံတကာမွာက ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ မတူဘူးဗ်။ ဒီမွာ လမ္းထိပ္ကုလားဆိုင္မွာ ခင္ဗ်ားဘာေဆးဝယ္ခ်င္ခ်င္ အလြယ္ဝယ္လို႔ရတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာ Over the counter ေဆးမဟုတ္ရင္ ဝယ္ရတာ ေတာ္ေတာ္ဒုကၡေရာက္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဝယ္ခ်င္ဘာလုပ္လဲဆိုရင္ Bitcoin နဲ႔ဝယ္ၾကတယ္။ Credit card နဲ႔ဝယ္တာ မဟုတ္တဲ့အတြက္ FBI တို႔ဘာတို႔က ေနာက္ေၾကာင္းလိုက္ဖို႔ မလြယ္ဘူး။ တရားမဝင္ပစၥည္းေတြကို အြန္လိုင္းကဝယ္ခ်င္ရင္ Bitcoin နဲ႔ ဝယ္ၾကတာမ်ားတယ္။ Bitcoin နဲ႔ဆိုရင္ အဲဒီပစၥည္းေတြကို Amazon က ဝယ္သလိုမ်ိဳးကို ဝယ္လုိ႔ရတယ္။ Silk Road လိုမ်ိဳး အြန္လိုင္း black market ေတြ အမ်ားႀကီးပဲ။ ဒါကလက္ေတြ႕မွာ Bitcoin ကို တစ္ခုတည္းေသာ အသံုးခ်နည္းပဲ။ က်န္တာကေတာ့ ေစ်းက်ရင္ဝယ္ထားမယ္၊ ေစ်းတက္ရင္ ျပန္ေရာင္းမယ္ဆိုၿပီး ဝယ္ထားတဲ့သူေတြခ်ည္းပဲ။ အခုေနစုထား ေရာင္းရင္ျမတ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေတြးတဲ့သူမ်ားေလေလ Bitcoin ေစ်းကတက္ေလေလပဲ။ ကိုယ့္လိုအၾကံတူေတြခ်ည္းပဲ စုမိေနၿပီးေတာ့ ဘယ္သူမွလည္း ျပန္မေရာင္း၊ ဝယ္ရင္လည္း တက္ေစ်းႀကီးနဲ႔ျဖစ္ေန၊ ေရာင္းရေအာင္ကလည္း ေနာက္ထပ္တက္သြားရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲဆိုၿပီး ျဖစ္ေနရင္းကေန တစ္ခုခုေၾကာင့္ ေစ်းျပဳတ္က်တဲ့အခ်ိန္မွာ အားလံုးက ဝိုင္းထုတ္တယ္ဆိုရင္ ဗိုက္နာၿပီး အကုန္ေရာင္းရေတာ့ ေစ်းျပဳတ္က်သြားတာပဲ။

.

အခုဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္ ေတာက္ေလွ်ာက္ေျပာခဲ့တဲ့အထဲ ေငြေၾကးေတြအေၾကာင္းေျပာခဲ့တယ္၊ ေနာက္ဝွက္စာစနစ္အေၾကာင္းေျပာတယ္၊ Crypto Currency အေၾကာင္းေျပာခဲ့တယ္။ ေကာင္းၿပီ။ အဲဒါဆိုရင္ အဓိကေမးခြန္းျဖစ္တဲ့၊ လူတိုင္းသိခ်င္ေနမယ့္ ေမးခြန္းျဖစ္တဲ့ Bitcoin အပါအဝင္ Crypto Currency ေတြကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမယ္၊ ဝယ္ထားမယ္ဆိုရင္ ကိုက္ပါ့မလား၊ ျမတ္ႏိုင္လားဆိုတဲ့ ေမးခြန္းပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကို အေျဖေပးႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကည့္ပါမယ္။

.

ပထမဦးဆံုး ေလ့လာသင့္တာက Bitcoin ေတြ ဝယ္ထားၿပီး ေရာင္းမထြက္လို႔ ပိုက္ေဘာမိေနရင္ ဘာလုပ္မလဲေပါ့။ က်ိန္းေသတာကေတာ့ ျပန္တက္မယ္။ အဲဒါကို ထိုင္ေစာင့္ႏိုင္လားပဲ။ Bitcoin ရဲ႕ သေဘာက တက္လိုက္က်လိုက္ပဲ။ ထိုးတက္မယ္၊ ထိုးက်မယ္။ အီေနမယ္။ ျပန္ထုိးတက္မယ္၊ ျပန္ထိုးက်မယ္။ ဒါပဲ။ အဲဒီေတာ့ စာရင္းေသအပ္ေငြလို ျပန္မထုတ္စတမ္း ကိုင္ထားမယ္၊ လံုးဝတက္ၿပီဆိုမွ၊ အခုလိုမ်ိဳး တက္ေနတယ္ဆိုမွ ျပန္ထုတ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေသခ်ာရင္ေတာ့ ဝယ္ထားေကာင္း၊ ထားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတာင္မွ ဘယ္အခ်ိန္ျပန္ေရာင္းသင့္တယ္ဆိုတာ ေျပာဖို႔ခက္တယ္။ ဥပမာ ကိုယ္က ၂၀၁၆၊ ၁၀လပိုင္းေလာက္မွာ ဝယ္ထားတဲ့သူဆိုရင္ အခုအခ်ိန္ေရာင္းသင့္ၿပီ။ ဒါေပမယ့္ သၾကၤန္မတိုင္ခင္ကမွ ဝယ္ထားတဲ့သူဆိုရင္ေတာ့ ကို္င္ထားမလား၊ လႊတ္မလားက Blackjack ေဆာ့ရင္ ၁၇ ေလာက္ရထားတဲ့သူလိုပဲ။ အံုးခနဲျပဳတ္က်လို႔ ၃၀၀ ေလာက္ျဖစ္သြားတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပိုက္ေဘာမိၿပီပဲ။ အခုအခ်ိန္မွ လႊတ္ဖို႔လည္း မသင့္ဘူး။ ထပ္ဝယ္ရင္ေတာင္ ဝယ္သင့္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေရႊတို႔၊ ေဒၚလာတို႔လို ႐ုတ္တရက္ေငြလိုရင္ ေရာင္းရႏိုင္တယ္၊ ရွိတန္ဆာ၊ မရွိဝမ္းစာဆိုတာမ်ိဳး လုပ္လို႔ေတာ့ မရဘူး။

.

ေနာက္တစ္ခုက စာရင္းေသအပ္ေငြလိုလည္း ေသခ်ာတာ မဟုတ္ဘူး။ ေသခ်ာေပါက္ တက္ကိုတက္ရမယ္လို႔ အာမခံႏိုင္ဘူး။ တျခားေရႊတို႔၊ ေဒၚလာတို႔နဲ႔ယွဥ္ရင္ တက္ႏွဳန္းက အခုအခ်ိန္မွာျမန္ေနေပမယ့္၊ တကယ္တမ္း ကိုယ္လက္ေတြ႕လုပ္တဲ့အခါ ျမန္မယ္၊ မျမန္ဘူး။ အီေနမလာဆိုတာ မသိႏိုင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ ေသခ်ာတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳ မဟုတ္ဘူး။

.

ေနာက္တစ္ခုက ဥပေဒနဲ႔ မလြတ္ကင္းဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံေငြေၾကးဥပေဒအရ ဒီလိုေငြေၾကးေတြကို အသိအမွတ္ျပဳမထားဘူး။ တကယ္လို႔ ကိုယ့္စက္ထဲမွာ Bitcoin mining software ရွိေနရင္ ဖမ္းလို႔ရတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ တစ္ခုခုေၾကာင့္ အလိမ္ခံရရင္ ဆံုးၿပီသာ မွတ္လိုက္ေတာ့။ ဘယ္သူမွ လိုက္မရွင္းေပးဘူး။ ရွင္းေပးမယ့္သူလည္း မရွိဘူး။ ဘယ္မွလည္း တိုင္လို႔ရမဘူး။ ကုန္ရင္ကုန္ၿပီပဲ။

.

Bitcoin လိမ္လည္မွဳေတြ၊ Bitcoin service ေပးတဲ့ ကုမၸဏီေတြ hack လုပ္ခံရလို႔ ေငြေတြပါကုန္တာေတြ၊ အမ်ားႀကီးျဖစ္ဖူးတယ္။ အခုလိုေစ်းတက္ေနတဲ့အခ်ိန္ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ကဲဗ်ာ၊ ခင္ဗ်ားက ကၽြန္ေတာ့္ဆီမွာ bitcoin စာရင္းဖြင့္ထားတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က အဲဒါေတြေပ်ာက္သြားပါၿပီ။ ျပန္ေလ်ာ္ေပးပါမယ္။ ခဏေစာင့္ပါဦးလို႔ေျပာမယ္ေပါ့။ ခင္ဗ်ားေပ်ာက္သြားတာက အခုလို တက္ေစ်းမွာေပ်ာက္တာေလ။ ခင္ဗ်ားကို ကၽြန္ေတာ္ျပန္မေလ်ာ္ဘူးမဟုတ္ဘူး။ ျပန္ေလ်ာ္မယ္။ ဒါေပမယ့္ Bitcoin ေတြ ေစ်းက်ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပန္ေလ်ာ္မယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြ အႀကိမ္ႀကိမ္ျဖစ္ဖူးတယ္။ ေဒၚလာေတြ သန္းနဲ႔ခ်ီၿပီးေပ်ာက္တာေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္ဖူးတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ စိတ္ခ်ရတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳ မဟုတ္ဘူး။ ဥပေဒရဲ႕အကာအကြယ္လည္း မရႏိုင္ဘူး။ ရဲတိုင္လို႔လည္း မရဘူး။ တရားစြဲလို႔လည္း မရဘူး။

.

ေနာက္ပိုဆိုးတာက Bitcoin ကို MLM နဲ႔ေပါင္းၿပီး လုပ္စားဂြင္ေတြ ထြင္ၾကတာ။ ခဏခဏျဖစ္တယ္။ အထင္ရွားဆံုးက Bitcoin Savings and Trust ဆိုတဲ့ ကုမၸဏီက ၂၀၁၂ မွာ ျဖစ္သြားတာပဲ။ ေဒၚလာ ၅.၆ သန္းေလာက္ အလိမ္ခံလိုက္ရတယ္။ FBI က အမွဳစစ္ေနတယ္။ Bitcoin က စိတ္မခ်ရတဲ့အထဲ MLM လို ငရဲအိုးႏွဳတ္ခမ္းပတ္ေျပးတဲ့ စီးပြားေရးနဲ႔ ေပါင္းလိုက္ေတာ့ ဂိတ္ဆံုးသြားတာပဲ။ Bitcoin သည္ လိမ္လည္မွဳမဟုတ္ဘူး။ အင္မတန္စြန္႔စားရတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳ။ Multi-level marketing သည္ လိမ္လည္မွဳမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ အင္မတန္ ညံ့ဖ်င္းတဲ့ စီးပြားေရးစနစ္ကို မက္လံုးေတြနဲ႔ ဖံုးကြယ္ထားၿပီး လူအထင္ႀကီးေအာင္ ေလွ်ာက္လုပ္ေနတဲ့ စီးပြားေရးစနစ္။ အဲဒီမွာမွ MLM စစ္စစ္မဟုတ္ပဲ Ponzi scheme ဆိုရင္ေတာ့ ၿပီးေရာ။ MLM တိုင္းကို Ponzi လို႔ မစြပ္စြဲခ်င္ေပမယ့္၊ ျမန္မာျပည္မွာ လုပ္ေနသမွ် MLM လုပ္ငန္းတိုင္းက Ponzi လို႔ ေျပာရေလာက္ေအာင္ကို ရာႏွဳန္းကမ်ားေနတာ။ ပစၥည္းေတြဝယ္ခိုင္းတာကို ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳ၊ လူေတြထပ္ဆြယ္ႏိုင္ရင္ မင္းခ်မ္းသာၿပီ။ ဟိုဘက္ဒီဘက္ AB လိုင္းေတြခြဲၿပီး ျပေနၿပီဆိုရင္ အဲဒါက်ိမ္းေသသေလာက္ရွိတယ္။ လိမ္ၿပီပဲ။ ၁ ႏွစ္အတြင္း သိန္း ၂၀၀၀ ေတြဘာေတြေျပာေနၿပီဆိုရင္ အဲဒါက်ိန္းေသၿပီ လိမ္ၿပီပဲ။ MLM စစ္စစ္နဲ႔ တကယ္အလုပ္လုပ္တာဟာ ပံုမွန္သူမ်ားဆီမွာ ကုမၸဏီဝင္လုပ္တာရဲ႕ ၁၀ ပံု ၁ ပံုေတာင္ ဝင္ေငြမရဘူး။

.

ေနာက္တစ္ခုက Bitcoin သည္ နည္းပညာအေျခခံပဲ။ ဘယ္နည္းပညာမွ ၿပီးျပည့္စံုတယ္လို႔ မရွိဘူး။ လိုအပ္ခ်က္ရွိတာခ်ည္းပဲ။ ၂၀၁၀ တုန္းက Bitcoin မွာ နည္းပညာျပႆနာ အႀကီးႀကီးတက္ဖူးတယ္။ အနာဂတ္မွာေရာ အဲဒီလိုမျဖစ္ႏိုင္ဘူးလားေပါ့။ ေနာက္တစ္ခုက Bitcoin သည္ Block ပုစာၦေတြရဲ႕ ခက္ခဲမွဳကို အေျခခံထားတာ။ လက္ရွိနည္းပညာအရ ဒီအခက္အခဲေတြကို မေျဖရွင္းႏိုင္ေသးဘူးဆိုေပမယ့္ အနာဂတ္မွာ Block ေတြက ဘယ္ေလာက္ပဲခက္ခက္ လြယ္လြယ္ေလး ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့ စနစ္ေပၚလာတယ္၊ ဥပမာ ကြန္တမ္ကြန္ပ်ဴတာလိုမ်ိဳး၊ အဲဒါဆိုရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ နည္းပညာကထြက္လာတဲ့ အရာေတြကို ဘဝပံုၿပီးေတာ့ မယံုတာေကာင္းတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ လက္ရွိအခ်ိန္အထိေပါ့။ ကြန္ပ်ဴတာေပၚတာ ႏွစ္ ၃၀ ေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္။ ေရႊေတြ၊ ေငြေတြကို သံုးလာတာ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္နဲ႔ခ်ီေနၿပီ။ ေရရွည္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ၿပီလို႔ ကၽြန္ေတာ္ေတာ့ မယူဆဘူး။

.

ဒါေတြက အခုေလာေလာဆယ္ေပၚေနတဲ့ Bitcoin ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြနဲ႔အတြက္ပါပဲ။ အစိုးရတစ္ရပ္အေနနဲ႔၊ ဘ႑ာေရးအဖြဲ႕အစည္းအေနနဲ႔၊ ဥပေဒျပဳေရးအဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႔ စဥ္းစားရမွာေတြ အမ်ားႀကီးက်န္ပါေသးတယ္။ ဒါေတြကို ေသခ်ာဥပေဒနဲ႔ အညီျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ဖို႔က အခ်ိန္အမ်ားႀကီး ယူရဦးမွာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံလို ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံမ်ိဳးအဖို႔ ပိုၾကာႏိုင္ပါတယ္။ Bitcoin အေၾကာင္းျပန္ဆက္ရရင္ ေစ်းအတက္အက်၊ အရမ္းၾကမ္းလြန္းတာ၊ တက္ရင္ထိုးတက္လိုက္၊ က်ရင္ေခြးက်ဝက္က်ျပဳတ္က်လိုက္နဲ႔မို႔ မရင္းႏွီးသင့္တာက တစ္ေၾကာင္း၊ ေရႊတို႔၊ ေဒၚလာတို႔လုိမွာ ဝယ္စုထားၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာလို ကိုယ္ေငြလိုလို႔ ျပန္ေရာင္းလည္း နည္းနည္းပဲ႐ွံဳးတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ၊ တက္ေစ်းမွာဝယ္ထားၿပီး ေခြးက်ဝက္က်ျပန္က်တဲ့အခ်ိန္မွာ တကယ္လိုအပ္လို႔ ျပန္ေရာင္းရင္ ေခြးလိုဝက္လို႐ွံဳးႏိုင္တာ၊ ဥပေဒနဲ႔ မညီတာ၊ ဥပေဒအရ အကာအကြယ္မရွိတာ၊ ၾကားဝန္ေဆာင္မွဳေပးတဲ့ ကုမၸဏီေတြက ခိုင္မာမွဳမရွိတာ၊ နည္းပညာပိုင္း ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြ ရွိေနတာ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဥပေဒျပင္ပက ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ေတြ၊ MLM လို မီးခိုးေရာင္ေစ်းကြက္ေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္လြန္းေနတာေတြက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြအဖို႔ လက္ေရွာင္ေနသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြပါပဲ။

.

ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္အျဖစ္အပ်က္ကေလး တစ္ခု ေျပာခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါဘာလဲဆိုေတာ့ သားအဖႏွစ္ေယာက္ အေမြရတဲ့ ၿမိဳ႕ထဲတိုက္ခန္းေလးေရာင္းၿပီး သေဘၤာလိုက္ၾကတဲ့ ကိစၥပါ။ ၿမိဳ႕ထဲတိုက္ခန္းေလးေရာင္း၊ ရတဲ့ေငြေလးထဲက တစ္ဝက္ေလာက္ကို ၿမိဳ႕ျပင္ဆင္ေျခဖံုးမွာ တိုက္ခန္းေလးျပန္ဝယ္၊ ပိုတဲ့ေငြေလး အရင္းအႏွီးလုပ္ၿပီး သားအဖႏွစ္ေယာက္ သေဘၤာလိုက္ၾကတာ။ ၅ ႏွစ္ေလာက္ရွိေတာ့ ႏွစ္ေယာက္လံုး သေဘၤာက နားလိုက္ခ်ိန္မွာ အဲဒီၿမိဳ႕ထဲတိုက္ခန္း ျပန္မဝယ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ သေဘၤာလိုက္မယ့္အစား အဲဒီတိုက္ခန္းကိုငွား၊ ဆင္ေျခဖံုးမွာ တိုက္ခန္းျပန္ငွားၿပီး ပိုတာေလး ျခစ္ကုတ္သံုးရင္ေတာင္ အခုေလာက္ ဆံုး႐ွံဳးမွဳႀကီးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတယ္ဆိုတာ အင္မတန္ သတိထားရတာမ်ိဳးပါ။ မခန္႔မွန္းႏိုင္တာေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။

.

Bitcoin သည္ လိမ္လည္မွဳတစ္ခုေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သူ႔မွာအားသာခ်က္ေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါကိုလက္ခံရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ အားသာခ်က္နဲ႔ အားနည္းခ်က္ယွဥ္ရင္ စြန္႔စားရမွဳက မ်ားေနတုန္းပါပဲ။ က်န္တဲ့ crypto currency ေတြကေတာ့ Bitcoin ေအာင္ျမင္တယ္၊ ေစာေစာဝင္လုပ္ႏိုင္ရင္ ေငြနည္းနည္းနဲ႔ coin ေတြအမ်ားႀကီး ရႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြနဲ႔ လိုက္ထုတ္ၾကတာေတြပါ။ Bitcoin နဲ႔ အနီးစပ္ဆံုးျဖစ္တဲ့ Litecoin ေတာင္မွ ဒီေလာက္ေအာင္ျမင္မွဳ မရွိပါဘူး။ MLM နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေျပာရရင္လည္း MLM ကုမၸဏီတစ္ခုသည္ ဘယ္လိုစည္းကမ္းေတြနဲ႔ ညီရမယ္ဆိုတာကို ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံႀကီးေတြျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္လို ႏိုင္ငံေတြမွာ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ဒါေတာင္ အလိမ္ခံရတာေတြ ရွိတုန္းပါပဲ။ ဥပေဒကို လက္တစ္လံုးျခားလုပ္တာေတြ ရွိေနတာပါပဲ။ ခဏခဏလည္း အေရးယူေနရတာပါပဲ။ MLM သည္ လူလိမ္လုပ္ငန္းမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ လူလိမ္လုပ္ငန္းနဲ႔ ဟိုဘက္ဒီဘက္ ကူးေနတဲ့ လုပ္ငန္းမ်ိဳးလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဘယ္ဟာကလူလိမ္၊ ဘယ္ဟာက အစစ္အမွန္ဆိုတာ ခြဲဖို႔အရမ္းခက္ပါတယ္။ ဘာလို႔ကိုယ့္ဘဝကို လိမ္လည္မွဳေတြျပည့္ေနတဲ့ ဒီလုပ္ငန္းမ်ိဳးမွာ ကုန္ဆံုးေစမွာလဲ၊ အခ်ိန္ျဖဳန္းမွာလဲေပါ့။ MLM စစ္တယ္ဆိုရင္ေတာင္ တကယ္ႀကိဳးစားပမ္းစားလုပ္ဦးေတာ့ Level အျမင့္ႀကီးေတြ (တစ္ႏိုင္ငံလံုးေပါင္းလို႔ လူ ၂၀ မျပည့္တဲ့ ဟိုးအေပၚက ဒိုင္းမြန္းတို႔ဘာတို႔ေတြ) မဟုတ္ရင္ စားေလာက္ေအာင္ရဖို႔ေတာင္ မလြယ္ပါဘူး။

.

ေဆာင္းပါးအစပိုင္းမွာေရာ၊ ေစာေစာကေရာ ေျပာခဲ့သလိုပဲ Bitcoin သည္ လူလိမ္လုပ္ငန္းမဟုတ္ပါဘူး။ က်န္တဲ့ crypto currency ေတြသည္ Bitcoin နာမည္ႀကီးေနတာကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး တစ္ပြဲစားၾကံေနၾကတာပါ။ ဒါေပမယ့္ decentralized digital currency ေတြသည္ အလိမ္အညာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ SCoin၊ JCoin၊ Coinspace စသျဖင့္ ဘာဆိုတာ တိတိက်က် မသိရတဲ့ coin ေတြ၊ ဘာနည္းပညာသံုးလို႔ သံုးထားမွန္းမသိတဲ့ coin ေတြသည္ ၁၀၀ မွာ ၁၀၀ လံုး လိမ္တာေတြပါပဲ။ MLM ပံုစံမ်ိဳး လူသစ္ဆြယ္ပါ။ coin ေတြရမယ္၊ ဘာညာ ေျပာလာၿပီဆုိရင္ ပိုဆိုးပါတယ္။ လိမ္ဖို႔ ၁၀၀% ေသခ်ာေနပါၿပီ။ တိတိက်က် ရွိလား၊ ဥပေဒနဲ႔ညီလားလို႔ သိခ်င္ရင္ ေငြေခ်းသက္ေသခံလက္မွတ္ႀကီးၾကပ္ေရးေကာ္မရွင္႐ံုးလိုမ်ိဳး ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္ၿပီး စံုစမ္းၿပီးမွ လုပ္သင့္ပါတယ္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳေကာ္မရွင္က ခြင့္ျပဳခ်က္ရထားတယ္ဆိုတာမ်ိဳးေလာက္နဲ႔ မလုံေလာက္ပါဘူး။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳေကာ္မရွင္ဆိုတာက ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူတစ္ဦးက ျမန္မာျပည္မွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံခ်င္တယ္ဆိုရင္ သူသတ္မွတ္ထားတဲ့ အခ်က္ေတြနဲ႔ကိုက္ရင္ ခြင့္ျပဳလိုက္တာပါပဲ။ ေငြေၾကးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ခိုင္မာမွဳရွိတယ္၊ မရွိဘူး၊ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ဝန္ေဆာင္မွဳေတြကို ေပးလို႔ရတယ္၊ မရဘူး၊ ေငြစကၠဴအစားထိုး နည္းပညာေတြကို ဝန္ေဆာင္မွဳေပးႏိုင္ မေပးႏိုင္၊ ေရာင္းခ်ႏိုင္၊ မခ်ႏိုင္၊ အာမခံခ်က္ ရွိ၊ မရွိဆိုတာေတြက ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္အဖြဲ႕အစည္းေတြက ဆံုးျဖတ္ေပးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

.

အတိုးခ်ံဳးေျပာရရင္ေတာ့ Bitcoin လို crypto currency ေတြမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြ မလုပ္သင့္ေသးတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳ တစ္ခုပါ။ လက္ထဲေငြ သိန္းဆယ္ဂဏန္းရွိရင္ ေရႊပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ေဒၚလာျဖစ္ျဖစ္ ဝယ္စုတာက ပိုေကာင္းပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ရန္ကုန္နဲ႔ ခပ္လွမ္းလွမ္းေလာက္မွာ ေျမဧကဝက္၊ တစ္ဧကေလာက္ဝယ္ၿပီး ကိုင္းကူးကိုင္းဆက္နည္းနဲ႔ သီးႏွံပင္မ်ိဳးေရာင္းတာ၊ မွိဳစိုက္တာ၊ တိရိစၦာန္အစာျမက္ေတြစိုက္တာ၊ သဘာဝေျမၾသဇာအတြက္ ေရေမွာ္စိုက္တာေတြက စီးပြားေရးအရ ပိုကိုက္ပါတယ္။ ဒီထက္ပိုရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေျမဝယ္ထားတာ၊ တိုက္ခန္းဝယ္ထားတာေတြက ပိုေသခ်ာတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳေတြပါ။ လတ္တေလာမွာ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြ က်ဆင္းေနတာ၊ ၿမိဳ႕သစ္စီမံကိန္းေတြ၊ က်ဴးကိစၥေတြနဲ႔ မၿငိမ္မသက္ေတြ ျဖစ္ေနၿပီး ေစ်းကြက္ေအးေနေပမယ့္ ေရရွည္မွာ Real estate ဟာ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အႀကီးမားဆံုးေသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳေစ်းကြက္အျဖစ္ ဆက္ၿပီးရပ္တည္သြားပါလိမ့္မယ္။ လက္ရွိမွာ အထူးသျဖင့္ ဒီ ၂၀၁၇ ဇြန္ဇူလိုင္ေလာက္မွာ Bitcoin ဟာ စံခ်ိန္တင္ေစ်းေကာင္းေနတာမို႔ ဆြယ္တဲ့သူေတြ မ်ားလာပါလိမ့္မယ္။ ေရွ႕လည္း ပိုမ်ားလာဖို႔ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေလာဘနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာ၊ မစားရဝခမန္းေတြကို နားေယာင္ၿပီး ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံတာထက္၊ အခ်က္အလက္ေတြကို ေသခ်ာေလ့လာၿပီး၊ ကိုယ့္အတြက္ အသံုးအဝင္ဆံုးျဖစ္မယ့္၊ ေနာင္ေရးစိတ္ေအးရမယ့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမွဳမ်ိဳးကို ေရြးခ်ယ္ၾကဖို႔ တိုက္တြန္းခ်င္ပါတယ္။

.

အားလံုးက်န္းမာခ်မ္းသာၾကပါေစ။

ေမာင္စည္သူ

ကူးယူေဖာ္ျပသည္ ။